Ayiti ak anvironman li: yon katastròf ekolojik total kapital

[ Kesyon Moun Mande Anpil ]

Serge afiche mesaj sa, jou 27 Out 2002 a 20:41:31:

Zanmi Kanmarad,

Nan jounen jodya, nan pwogram estasyon radyo "National Public Radio (NPR)" ke yo rele "All things considered", te gen yon jounalis ki fè yon ti rale sou Ayiti nan kad konferans sou anvironman kap fèt nan Johannesburg (Afrik Sid). Mwen sèten gen anpil nan nou ki pat konen sa e se pousa map bannou kèk ti enfòmasyon sou sa ki di nan rapò sa, yon jan pou nou ka konpran nan ki katchouboumbe nou ye nan zafè anvironman sa.

Jounalis la di ke pwoblèm anvironman nan peyi Dayiti, se youn ki pi grav nan Karayib la (sa nou te konen sa deja). Men se tande pou tande chif pou nou gen you lide vre: nan lespas dis lane, Ayhiti pèdi 40% nan bwa forè li te kon genyen. Koulye, rete 2% sèlman nan teritwa ki bwaze. Chak lane, dlo lapli bwote 36 000 ton pye kibik nan larivyè (36 000 tons of cubic feet of soil). Si pa gen aksuyon drastik ki pran, Ayiti kapab vin premye dezè nan Karayib la.

Gouvenman kiben te entwodwi 7 000 fou ki mache ak gaz, yon jan pou fè peyizan sispan koupe bwa pou fè chabon, men mafya chabon an, sa vle di gwo chabrak kap fè anpil zafè nan koupe bwa pou fè chabon apre sa pou li revann li, asire li pou fou sa yo pa janm pran jarèt andedan kominote peyizan yo. Gouvènman ayisyen eseye pran yon seri aksyon, men li manke mwayen ak lajan pou fè progam rebwazman. Gen de kote program rebwazman yo mache, tankou nan Latibonit. Dirèktè pwogram lan, (mwen pa sonje non li) ke jounalis la tap pale avèk li, di ke sou plan nasyonal, li paka fè anyen, men nan de zon byen espesifik, tankou nan Latibonit, zon lan koumanse vin vèt ankò. Kididonk, gen lespwa toujou. Gen lòt koze ki te pale, men pwen sa, se yo mwen kenbe ki te pi enpòtan.

Mezanmi, bagay yo pata kapab pi grav pase sa e se pousa mwen panse se pou mwen te pase nou enfòmasyon sa pou nou ka bay reyaksyon nou.

Mwen ta renmen mande patisipan ki vle bay dizon yo tanpri pou yo pa tonbe vin di se politik Gouvènman Lavalas la ki fè nou nan eta sa. Nan peyi Dayiti, anvironman an pa koumanse degrade avanyè. Se yon pwosesis ki la lontan e ki se rezilta neglijans yon pil ak yon pakèt gouvènman ki te twò okipe ap fè politik olye yap bati enfrastrikti. Koulye, nou tout nan tchouboum e jan sityasyon an ye, mwen panko konen si mwen pap wè kèk zon nan teritwa nou vin tounen yon dezè. Sa grav!. Map fè yon kanpe la.

Serge

Repons sou sijè sa: