Anivèsè 11 SEPTANM lan (yon ti refleksyon)

[ Kesyon Moun Mande Anpil ]


Guy S. Antoine afiche mesaj sa, jou 30 Out 2002 a 14:42:54:

11 Septanm 2001 se yon dat kap ekri an wouj nan Istwa Etazini. Mwen pa kwè sa te janm rive anvan pou plis pase 3,000 sitwayen ameriken, sitwayen lòt peyi tou, pèdi lavi yo sou tè yanki a nan yon sèl grenn moman. Li sèten ke si nou remonte istwa tè sa, nou kab retwouve lòt evènman kote petèt Ewopeyen yo te touye yon nonm Endyen osi elve nan yon sèl jounen (plis ke twa mil) ak tout san fwa yo. Nou pa kab bliye tou tout zak jenosid Ewopeyen ak desandan dirèk yo te komèt anvè "ras wouj" la ak "ras nwa" la. Gen nan evènman sa yo ki byen dokimante, men gen ladan yo tou se anpil efò kap fèt (anpil naje nan sans envès kouran an) pou moun pa bliye yo, tankou sa ki te rive "Tulsa, Oklahoma" an 1921. Rapèl evènman sa yo (ki pa janm twouve ni JISTIS ni REPARASYON) kapab rann yon moun sinik anvè pèp Ameriken, tèlman se yo ki te chita nan somè piramid la ap simen laterè nan lemonn san anyen konparab pa janm rive yo. Lò yon moun konsidere bonm ki te tonbe sou "ras jòn" lan tou nan lane 1945 e sou Vyètnam/Kanbodya nan ane 70 yo sitou, yon moun kapab panse, menm si li pap pran chans di sa fò, ke sa ki te rive 11 septanm 2001 an se te jistis divin. MEN SA SE YON MOVE LEKTI SITIYASYON AN. Mwen pa kwè nan konklizyon sa ditou, men mwen panse li enpòtan pou nou kenbe fon reyalite sa lò n ap egzamine evènman 11 septanm lan, ki pou mwen reprezante yon kalamite san presedan pou pèp ameriken men yon kalamite tou pou tout pèp sou latè, sitou si gwo lidè dimonn yo pa tire bon jan leson sou sa ki te pase a.

Pa bliye 11 septann se anivèsè yon lòt evènman tou ki te rive 11 septanm 1973: Sonje Chili, sonje Allende. Nan epòk sa, ameriken te bay gwo sipò pou zak teworis nan lòt peyi san yo pa janm leve mande Bondye padon.

Men poukisa 11 septanm 2001 trajik konsa? Gen anpil repons, mwen jis ka eskise de ou twa nan yo, mwen ta renmen nou ofri lòt repons tou sou bagay sa.

11 septanm 2001 se te yon trajedi, paske anvan tou se te yon atak kont INOSAN (menm si mwen kwè an menm tan nou tout sou latè SAN EKSEPSYON kapab kilpabilize sou tolerans aktiv ou pasiv nou anfas yon seri de enjistis sosyal). Tout moun ki te mouri yo, tout moun ki te brile yo, tout moun ki te siviv zak enfènal sa men ki pèdi fanmi ak zanmi yo jou sa, mwen rele yo INOSAN jodi a, san mwen pa tonbe nan ekstravagans santimantal pou mwen rele yo EWO NASYONAL, san mwen pa panse ke youn nan yo se SEN ke yo te ye. Men reyalite a sè ke moun sa yo se te moun TANKOU OUMENM TANKOU MWENMENM ki tap chache lavi ou ki tap pousuiv bonè yo ak bonè fanmi yo. Yo pa te sispèk ke jou 11 septanm 2001 an te pral tounen LAFEN DIMONN pou yomenm e pou milye nan kolèg yo. Sak pase a se pa yon katastwòf natirèl li te ye, se te yon plan byen egzekite yon gwoup fanatik ki pa rekile devan vèse san MILYE INOSAN pou yo satisfè yon strateji politik ou petèt yon santiman de vanjans. Sa ki pi rèd e ki pi sinik la, se lò yo sèvi ak LAFWA moun genyen nan yon Èt Siperyè ou nan yon relijyon pou fanatize disip yo opwen yo pap rekile devan suisid pou akonpli plan makyavelik kòmandan yo. E si ou byen gade, nan bagay sa se nou tout ki an danje, se nou tout ki menase, se nou tout ki kapab viktim yon jou ou yon lòt.

Ki leson gran lidè dimonn yo tire sou kalamite 11 septanm 2001 an? Mwen pa kapab atade mwen sou analiz sa jodi a, men pou mwenmenm li parèt yo pa gen ase bòn fwa pou yo menm tire bon leson yo. Se lagè kap pare toupatou, se plis gwo zam kap vann atravè lemonn. Sa ki pi rèd la, se gouvènman meriken yo ki retriple jefò yo pou yo simayen zam toupatou atravè yon monn ki enstab, epi sitou kote enjistis sosyal la tèlman rantre lan nannan gouvènans sosyete sa yo se nenpòt ki lè eksplozyon sosyal la kapab fèt. Si nou panse se Ayiti sèlman ki gen pwoblèm, se konnen nou pa konnen!

Mwen pa wè anpil siy ke lidèchip global la ap mennen nou vè yon monn ki gen mwens tansyon ladan. Okontrè, nivo tansyon sa ap monte chak jou. Gen moun ki panse ke se fòs militè yon nasyon ki kab rann li envilnerab. 11 septanm 2001 demontre lekontrè. Se petèt fòs militè ou ak jan ou itilize li ki rann ou pi vilnerab toujou. Fòk bousòl lemonn lan chanje. E mouvman sa se lan nou pou l soti. Si nap gade sou lidè gran puisans monetè e militè yo, nou deja chire.

Fòk nou kiltive yon atmosfè lapè ak solidarite entènasyonal sou latè. Se pa pou bon plezi nou ke n ap fè sa. Nenpòt ki krabouyay ki pete kèlkeswa kote a sou latè kapab abouti sou lanmò prematire nou demen. Pa ankouraje vyolans, se kapab oumenm ki premye viktim lan.

- Editè Fowòm Ayisyen an

Nou regrèt tout vi ki te pèdi, nou pataje soufrans tout fanmi yo. Nou envite nou tou pran yon ti tan sonje viktim yo ki pa rantre nan okenn lis ofisyèl: "homeless" yo, imigran "san papye" yo tankou anpil nan konpatriyòt nou yo ki tap travay nan World Trade Center jou sa men ki disparèt san lese tras egzistans yo.




Repons sou sijè sa: