Fragman nan sosyete Ayisyen


[ Kesyon Moun Mande Anpil ]

Gifrants afiche mesaj sa, jou 01 Mas 2001 a 18:57:56:

Yon ti èkspoze de fragman sosyete Ayisyen an, pèsonèlman mwen refize di “klas”

1) Iltra nasyono yo
2) Boujwa tradisyonèl yo
3) Politisyen yo
4) Ti boujwa yo
5) Pèp lavil yo
6) Peyizan yo
7) Diaspora a

Iltra Nasyono yo kanpe kòt a kòt avèk anbasad ki reprezante yo, e yo fè grappiyan sou resous kle peyi kote yo ye a. Yo nan tout Amerik latin nan. Nou jwenn preske tout sitwayen peyi devlope yo, eksèpte Anglè yo, paske yo menm yo genyen Kòmonwèlf. Fè nou mansyone ke dan leka peyi Dayiti, pou yon rezon ou yon lòt, nou jwenn anpil Siryen Ameriken, Libano Ameriken, Arab Ameriken, anplis de Italyen, Franse, Kanadyen e Alman.

Boujwa tradisyonèl yo chita nan boutik yo sitou, gran magazen yo. Men zafè faktori, kòporasyon kontwole pi plis nan jounen jodya pa Iltra Nasyono yo.

Politisyen yo, se eleman k-ap jwe ak enterè peyi yo ak pèp yo. Se fòs mouvman popilè sèlman ki ka fè Mesye Dam sa yo konfòme yo. Kòm nou konnen pèp toujou pran move kou kan politisyen sa yo jwenn gwo presyon nan men peyi ki gen enterè yo atravè Iltra Nasyono sa yo. Nan jounen jodya, peyi Dayiti e mouvman Lavalas la pa yon eksèpsyon.

Ti boujwa gen ti travay li nan biwo biznis, ou byen biwo piblik leta, oubyen nan magazen. Li pa vle pedi travay li. Fòk li viv. Kote van an koule pi fre, se la li ye. Jodya nèg yon moun pa ta janm panse Lavalas. Ti boujwa, se opòtinis. Se denye sègman nan yon popilasyon yon revolisyonè ka konte sou li.

Pèp lavil genyen anpil chomè, plis chomè ke travayè. Ti debwouye nan travay faktori, virewon nan lari ak tibak machandiz, ti lamanjay asire lejou o jou.

Peyizan an nan lavi ilfofyèl. Yo bafwe li, yo blye li, yo moke li, yo pa tande li, yo pa wè li. E aktyèlman, blan an parèt kòm pou bi bon moun devan peyizan an nan pote “klinik” ki pa klinik vre, nan pote konèsans ki petèt ka rezoud pwoblèm imedya peyizan an paske pwòp gouvènman li pap fè sa pou li, men an reyalite pete je peyizan nan pi gwo tablo reyalite egzistans li.

Diaspora a dan le ka peyi Dayiti se yon dilèm. Pou le moman, pou wen, diaspora a fonsyèman negatif pa rapò sityasyon peyi Dayiti. Wi, nou voye lajan, se vre. Wi, nou konsène se vre, men apò nou pa efikas pou fasilite yon revolisyon an Ayiti. Anfèt, diaspora a reprezante yon danje reyèl pou yon revolisyon an Ayiti. Fòs ekonomik diaspora a reprezante si li mal kanalize, ka rann diapora a yon nouvo kolon pou Ayisyen an Ayiti. Dayè, fè nou pa blye ke gen anpil Ayisyen ki pa edike nan diaspora a, e ki genyen yon entèpretasyon fawouch de sistèm kapitalis. Entèpretasyon sa fèt pou korije oubyen bwate nan yon lyin politik ki ka asire ke apò diaspora a pa kreye yon friksyon sosyal an Ayiti.





Repons sou sijè sa: