An repons a: "Gramè Kreyòl DeGraff" Emmanuel Vedrine te ekri a,
Michel DeGraff afiche mesaj sa, jou 10 Mas 2001 a 15:36:39:
Diskisyon pou nou fe` a se sou kestyon "Peyi d Ayiti" ak
"ann Ayiti". Mwen bay PLIZYE` rezon ki montre pou ki sa
Vedrine fe` tchouboum sou kestyon sa yo. Vedrine, nan
swadizan `repons' li a, pa egzamine _okenn_ nan kestyon sa
yo. Li dwe pa konprann analiz mwen fe` a. Ko`m se
"reche`chis" li ye, m espere l a fe` yon ti reche`ch
_lengwistik_ sou sa m ekri a pou li reponn sou sa (si li
kapab).Antouka Vedrine kontinye fe` lo`t ere`. Ere` sa yo, se pa
ni sou LENGWISTIK ni sou O`TOGRAF, men se ere` kanmenm yo
ye:> Bon, se yon efo` kanme`m DeGraff ap aprann ekri kreyo`l
> nan fowo`m REKA.DeGraff pa gen okenn bezwen pou li "aprann ekri kreyo`l nan
fowo`m REKA". Pa gen okenn "Grame` Kreyo`l REKA", ni okenn
"O`tograf Kreyo`l REKA". Ni mwen-menm ni pe`son sou REKA pa
bezwen "aprann ekri kreyo`l nan fowo`m REKA". Depi yon moun
konn ekri kreyo`l epi li gen tan ak volonte ak opo`tinite
pou sa, moun sa ka ekri nan REKA san li pa bezwen "aprann
ekri kreyo`l nan fowo`m REKA".Epi tou, e`ske "aprann ekri kreyo`l nan fowo`m REKA" se sa
ki pi enpo`tan pou yon kreyolis?Ki de`nye fwa Vedrine te fe` klas sou lengwistik kreyo`l an
kreyo`l ann Ayiti pou Ayisyen?> "Grame` Kreyo`l DeGraff" (nou pa konnen kile` l ap pibliye
> ojis)Grame` Kreyo`l DeGraff" pap janm pibliye: pap janm gen
okenn "Grame` Kreyo`l DeGraff". DeGraff ak lo`t lengwis k
ap travay sou Kreyo`l, yo pa travay ni sou "Grame` Kreyo`l
DeGraff", ni sou "Grame` Kreyo`l Dejean", ni sou "Grame`
Kreyo`l Cadely", ni sou "Grame` Kreyo`l Joseph", ni sou
"Grame` Kreyo`l Ze'phyr", etsetera. Pa gen sentaks DeGraff,
pa gen fonoloji Cadely, pa gen semantik Joseph, pa gen
o`tograf Dejean... Sa ki genyen---ann Ayiti ak nan lo`t
kote gen Ayisien k ap pale kreyo`l e k ap ekri kreyo`l----se
sentaks kreyo`l, se fonoloji kreyo`l, se semantik kreyo`l,
se o`tograf kreyo`l, etsetera... Se sou sa lengwis ki
lengwis tout bon ap fe` reche`ch yo. Lengwis sa yo pa
chache envante pwo`p re`g pa yo pou "Grame` Kreyo`l" pa
yo. Sa yo fe` se analize lang lang jan li egziste nan bouch
lokit`e natif---menm lokite natif sa yo ki di "peyi d
Ayiti", "kou d eta", "mwa d mas", "ann Ayiti", "bon
Ayisieyn", etsetera. Sa ka pran plis tan ak plis efo` ke
"Grame` Kreyo`l Vedrine", men rezilta yo se pa zero bare
"kreyo`l senplifye" Vedrine la. Okontre` travay sa yo
montre ki jan kreyo`l konplike---menm jan ak tout lo`t
lang.
> se konfizyon ne`t ale pou inosan k ap aprann ekri lang
> mate`ne`l yo.Ebyen, Pwo`f. Vedrine, tanpri souple, ban m yon ti
eklerasyon. Pa voye pawo`l anle` san esplikasyon. Ko`m ou
se "reche`chis", pran wo`l lengwis ou: esplike nou byen kote
mwen-men ak Iv Dejan te fe` "konfizyon ne`t" nan diskisyon
nou te fe` sou "ann Ayiti" ak "peyi d Ayiti". Ban nou bon
detay, ban nou be`l done, ban nou analiz fen, ban nou teyori
solid. Tanpri, tanpri souple Pwo`f. Vedrine, pale kankou yon
_lengwsis_ pou nou ka retire konfizyon nan te`t nou.De`nye mesaj Vedrine la, pa t menm gen yon ti mo`so lojik ak
rezonman lengwistik. M espere n a ka fe` yon vre diskisyon
lengwis. Otreman, se pe`di m ap pe`di tan. Mwen pa gen tan
pou sa... Kanmarad Vedrine, tanpri pa kaponnen. File zepon
lengwistik ou.Ann atandan, Vedrine gen le` konprann se li-menm se`lman ki
deja aprann ekri lang mate`ne`l li. Pou Vedrine, Dejean nan
ere`, DeGraff nan ere`, depi yo pa dako` ak "Grame` Kreyo`l
Vedrine". Men fo`k nou reyalize `teyori' Vedrine la (pa
egzanp "Kreyo`l senplifye" li a), se yon teyori krochi. Se
sa mwen montre nan de`nye mesaj mwen an. Vedrine pa di
anyen menm sou diskisyon _lengwistik_ mwen fe` sou "Ann
Ayiti" ak "peyi d Ayiti". Eske` li kaponnen?Epi tou, bon jan diskisyon sou kreyo`l Ayisyen (ki _pa_ menm
bagay ak "Grame` Kreyo`l Vedrine"), Dejan ak anpil lo`t moun
DEJA fe` yo ann Ayiti, nan Repliblik d Ayiti pou
Ayisiyen. E`ske Vedrine te la?Pete`t li le` pou Vedrine al fe` ti lekti sou fonetik ,
fonoloji, mo`foloji, o`tograf, "liaison obligatoire",
etsetera. Kon sa l a ka di nou ki jan Dejean ave` m ak
vale` lo`t Ayisyen nan "konfizyon ne`t".-michel.
____________________________
MIT Linguistics & Philosophy
77 Massachusetts Ave
Cambridge MA 02139-4307
degraff@MIT.EDU
http://web.mit.edu/linguistics/www/degraff.home.html
____________________________________________________
- "Gramè Kreyòl DeGraff" Emmanuel Vedrine 10/3/2001