Kreyo`l senplifye ak "liaison [illusion?] obligatoire"

[ Kesyon Moun Mande Anpil ]

Michel DeGraff afiche mesaj sa, jou 11 Mas 2001 a 16:50:55:

Vedrine ekri nan
/bbs/messages/1272.html :

> M swete pwen sa yo m ekle`si yo va ede DeGraff
> nan pwochen reche`ch li pral fe` sou kreyo`l nan
> lang angle`

Non me`si. Jouk kounyen an, mwen poko we` oken
"pwen [Vedrine] ekle`si". Okontre` sa mwen we` k
ap tonbe anba plim Vedrine se lide dwo`l, se ere`,
se kafouyaj, se demagoji.

Jouk kounyen an, apre twa (3) swadizan repons
Vedrine poko janm "ekle`si" lide dwo`l li te voye
monte sou kreyo`l ekri.

Si nou bliye, men lide dwo`l sa yo anko` :

+ fo`k nou "senplifye kreyrl la le` n ap
ekri"---pa egzanp fo`k n ekri "peyi Ayiti" olye
n ekri "peyi d Ayiti"

+ fo`k n ekri "an Ayiti" olye n ekri "ann Ayiti"
paske kreyo`l gen yon re`g "liaison obligatoire"
menm jan ak franse.

Sou zafe` "liaison obligatoire" ("illusion
obligatoire"?) Vedrine te deklare:

> nou ka menm retounen nan lengwistik franse` pou
> analize yon teyori sou "Liaison obligatoire"..."

Men, selon vye lojik sa a, ki sa pou nou fe` ak
"nan avyon", "bon Ameriken" ak pake`t lo`t egzanp
ki pa gen okenn "liaison obligatoire"?

Men sa agiman "kreyo`l senplifye" ak "liaison
obligatoire" Vedrine la montre:

Genle` Vedrine pa konprann ni fonoloji ak
mo`foloji franse, ni fonoloji ak mo`foloji
kreyo`l, ni o`tograf kreyo`l, ni lengwistik, ni
lojik agimantasyon.

Mwen te bay lo`t agiman kont lide dwo`l Vedrine yo
nan lo`t mesaj mwen yo:

/bbs/messages/1272.html
/bbs/messages/1278.html
/bbs/messages/1279.html

Jouk kounyen an, Vedrine poko bay okenn "agiman
solid" LENGWISTIK kont agiman sa yo. Le` Vedrine
Iv Dejan oubyen lo`t moun nan ere`, se se`lman
paske moun sa yo pa suiv prensip "Kreyo`l
Vedrine".

> Ansanm ansanm n a fe` lang kreyo`l la vanse an
> Ayiti ou nan Repiblik Ayiti.

Pwogre` pa ka fe`t si (swadizan) "kreyolis" pa ka
rekone`t ere` yo e si y ap pede simen lide dwo`l
ak vye ere` pami moun ki vle fe` travay solid sou
lang lan. Pwogre` pa ka fe`t si "kreyolis" se
makout lengwistik.

Se pa frekan m ap fe`, se di m ap di bagay yo jan
yo ye. Konsa moun sou REKA ak sou Fowo`m Ayisyen
(moun k ap fe` efo` tout bon pou yo konprann lang
nou an) ka konnen kote yo gad ak "Grame` Kreyo`l
Vedrine", ak "kreyo`l senplifye" Vedrine, ak
"liaison obligatoire" Vedrine, etsetera.

Men sa Iv Dejan te ekri tou zafe` kritik:

"Gen moun ki kapab konprann: le` m ekri plizye`
paj kritik sou sa lo`t moun pibliye, se manke
dega, se manke charite oswa se pran po`z pi konnen
pase tout moun. Pa gen rezon pou yo kwe` sa. Si
pa gen kritik, konesans pa kapab vanse. Epi
nanpwen mwayen dechouke ere` ak vye lide.

...

Menm jan tou, plis moun pa kritike vye pawo`l ki
nan liv, ... se plis nou we`: pawo`l van, pawo`l
san presizyon, pawo`l mwatye pa vre, prejije le`d,
ere` ap pran fil. Se plis n ap jwenn moun ki pale
sa yo pa konnen, sa yo pa etidye, sa yo pa fouye,
... moun k ap fe` leko`l bo`le`t e ki rele te`t
yo dire`k, moun ki li de, twa liv e ki pran po`z
... lengwis, ... pedago`g, leksikograf, grameryen,
...

Yon vale` moun ekri liv sou koze yo pa konnen
byen. Tout be` nan lanme` di yo gra, lanbi di: m
gra tou.

Ko`m manti gaye pi fasil pase verite, sa mande
kouraj pou moun di: Otan!"

Mwen-menm tou, m ap di: Otan!

Fo`k nou tout fe` atansyon pou nou pa tounen jako
"senplifye" ki gen "illusion obligatoire".

____________________________
MIT Linguistics & Philosophy
77 Massachusetts Ave
Cambridge MA 02139-4307
degraff@MIT.EDU
____________________________


Repons sou sijè sa: