Kreyo`l senplifye ak "liaison [illusion?] obligatoire"

[ Kesyon Moun Mande Anpil ]

An repons a: Kreyo`l senplifye ak "liaison [illusion?] obligatoire" Gifrants te ekri a,

Jafrikayiti afiche mesaj sa, jou 12 Mas 2001 a 21:15:08:

Onè,

Mwen di yo gwo Ayibobo pou tout kanmarad, tankou Gifrants, Padel, Serge, elatriye... ki rantre nan braselide sa a pou yo ankouraje Michel DeGraff ak Emmanuel Vedrine rapousib kozman an nan respè youn pou lòt.

Kòm yon moun k ap travay nan milye rechèch syantifik Amerikdinò, se tout tan m ap mande pouki sa mwen pa janm tonbe sou fowòm kote syantifik Ayisyen ap debat (an kreyòl) sou koze ki regade peyi d Ayiti jan m abitye wè syantifik etranje ap fè sa sou tout kalite domèn nan lang pa yo.

Vwala se sou chimen sa a nou resi vle monte ak fowòm Ayisyen an. (Guy, pa dekouraje - lespwa jèmen lè lide l di l -sanzatann - woy! èske san z atann se yon lyezon? osnon èske se yon sèl mo ?)

Kidonk, annou kontinye bay braselide a jarèt.

Pou mwenmenm ni koze syantifik yo, ni lòt koze kapab diskite yon mannyè ki konstriktif, san demagiji, san atak pèsonèl initil.

Men defi a: Evite tantasyon reponn ekritè a onivo pèsonèl, epi atake sijè ekritè a adrese a, tèt kale, ak tout fòs nou.

Ayayay m santi gen anpil bon bèt ki pral tonbe nan lakou a...


Kidonk, Michel DeGraff bay rezon lepoukwa pa gen "lyezon obligatwa" nan lang Kreyòl. Vedrine bay rezon lepoukwa dwe genyen yon "Kreyòl Senplifye". Gifrants ak Serge soulve enkyetid onivo diferans Kreyòl moun ki letre ak Kreyòl moun ki pa letre.

Mwenmenm nan tout sa mwen ka di enkyetid mwen se pa diferans ki ekziste ant kreyòl moun ki letre ak moun ki pa letre. Sa se kichòy ki ekziste pou tout lang. Parekzanp: lè Premyeminis Kanadyen an ap fè yon diskou ofisyèl gen anpil mo li di, bon kou moun nan vilaj Chawinigan (kote li moun nan) pa konprann. Poutan si li vle pale pou tout moun Chawinigan konprann li gen yon lòt nivo pou li pale.Ozetazini menm bagay, Lafrans menm bagay. Mèzalò, avantaj pèp sa yon genyen sou noumenm Ayisyen sèke estanda lang franse ak angle tabli depi lontan e yo gen yon dividal liv gramè tout nivo ki an akò youn ak lòt. Noumenm nan lang Kreyòl, se apenn kòmanse gen detwa gramè k ap ekri epi règ yo vle tabli yo pa jwen sipò ki nesesè anndan komino te save nan zafè lang nan - alewè pou yo ta popilarize epi tabli nan lespri yon majorite itilizatè lang Kreyòl la.

Kidonk, mwen dakò ak Gifrants lè li kesyone èske wòl lengwis Ayisyen yo dwe rete senpman onivo «anrejistre» kijan pèp Ayisyen pale Kreyòl.

Michel De Graff, èske lengwis Ayisyen yo pa gen yon w`ol kle yo dwe jwe nan etablisman gramè kredib, estab (plizoumwen) pou lang Kreyòl la?

Emmanuel Vedrine, èske li pa nòmal pou lengwis dekòtike Gramè Kreyòl Vedrine nan kòmsadwa epi kritike li syantifikman - san rezèv, demannyè pou yo pa kite defo (yo kwè)li genyen pase inapèsi epi fè dega nan lespri moun k ap sèvi ak li?
Parekzanp, koze lyezon obligatwa a, èske sa pa erè li ye vre? Si non, lepoukwa?

(An pasan, m ap priye nou angras mesye pou youn pa denigre nivo etid lòt, ni wotè angajman sosyal lòt. Sa ki enterese lektè yo sou fowòm piblik sa a, se pataj lakonesans. Souple, pataje moso lakonesans ak nou epi Guy ap ede nou kenbe sa nan achiv pou laposterite).

Mèsi anpil,

Jafrikayiti
«Depi nan Ginen bon nèg ap ede nèg!»

Repons sou sijè sa: