An repons a: Ki wo`l yon lengwis syantifik? Michel DeGraff te ekri a,
jafrikayiti afiche mesaj sa, jou 14 Mas 2001 a 21:01:50:
Onè,Michel, mèsi pou repons ou voye sou sijè a. Se vre, jan ou di l la: «pa gen okenn lang sou la te` ki gen "grame`estab". Tout glang gen varyasyon, tout lang gen chanjman. Se pou sa moun k ap pale Angle jodi a pa pale menm jan ak Shakespeare. Se pou sa moun k ap pale franse jodi a, pa pale l menm jan ak Corneille».
Men, li klè, nan chak peryòd, gen yon latriye liv gramè ki pibliye pou frankofòn kontanporen yo, aprann itilize lang franse, selon lwa lengwistik «save» nan mitan pèp franse te anregistre sou fèy papye pou sa. «Save» nan mitan pèp angle fè menm travay la. E mwen sipoze, nan tout pèp ki gen gramè pou lang yo, se moun ki gen konesans nan lang nan ki ekri liv gramè yo.
Alòs men kesyon pa m yo: Si se pa wòl lengwis yo pou yo ekri gramè, ki kalite fòmasyon yon grameryen dwe genyen?
Ki pwosesis nòmal (si sa ekziste) yon moun dwe suiv pou li ekri yon liv gramè Kreyòl?
Mwen pa konn pou lòt moun, men mwenmenm antouka mwen ta renmen jwenn yon liv gramè Kreyòl kote mwen kapab konnen aklè èske lè m ap ekri mwen dwe:
1) Ekri non pwòp (non legal) yon moun selon òtograf Kreyòl la, osnon kite li nan fòm orijinal li - e nan ka kote senbòl lang orijinal la pa ekziste nan òtograf Kreyòl (parekzanp yon non Swedwa, Etyopyen, Chinwa elatatriye...)
2)Èske «Sanzatann», «Bridsoukou», «Miwomiba» se mo osnon ekspresyon yo ye? èske yo ekri kole osnon detache?
Ansanm ak yon dividal lòt kesyon pa klè pou senp itilizatè lang nan, takou mwenmenm.
Kidonk, Michel men rezime kesyon m yo:
1) Èske nou pa bezwen bon jan Gramè Kreyòl ki resevwa benediksyon kominote syantifik lengwistik Kreyòl la, Leta Ayisyen?...epi ki popilarize toupatou kote Kreyòl Ayisyen ap itilize?
2) Èske lengwis (syantifik)ki espesyalize nan Kreyòl Ayisyen yo pa gen yon wòl kle pou yo jwe nan pwodiksyon, analiz - benediksyon liv gramè Kreyòl Ayisyen?
Respè,
Jafrikayiti
- Ki wo`l yon lengwis syantifik? Michel DeGraff 14/3/2001