An repons a: Ki wo`l yon lengwis syantifik? jafrikayiti te ekri a,
Michel DeGraff afiche mesaj sa, jou 14 Mas 2001 a 23:14:41:
Jafrikayiti mande (ak anpil saje`s):> 1. E`ske nou pa bezwen bon jan Grame` Kreyo`l ki
> resevwa benediksyon kominote syantifik
> lengwistik Kreyo`l la, Leta Ayisyen?...epi ki
> popilarize toupatou kote Kreyo`l Ayisyen ap itilize?> 2. E`ske lengwis (syantifik) ki espesyalize nan
> Kreyo`l Ayisyen yo pa gen yon wo`l kle pou yo
> jwe nan pwodiksyon, analiz - benediksyon liv
> grame` Kreyo`l Ayisyen?Mwen konpranm kestyon 1-2 yo. E sa se be`l
kestyon. Ban m di dabo` gen yon gwo diferans ant
"etabli" (ousinon "kreye") you grame` ak antre nan
"pwodiksyon, analiz [etsetera]" grame` yon lang.
Grame` yon lang deja "etabli" nan te`t moun k ap
pale lang lan. Wo`l lengwis SYANTIFIK la, se
analize grame` ki nan te`t lokite` natif la.Li sa Dejan ekri sou sa nan:
http://www.creoletrans.com/faq.htm
Jan mwen te di nan yon lo`t mesaj, lengwis
syantifik pa "etabli" (ousinon "kreye")
pwo`p _grame`_ pa yo. Moun ki fe` sa se moun k ap
chache kontwole sa lo`t moun ap di pou pwo`p prestij pa
yo. Men lengwis syantifik, sa yo (eseye!) aprann
leko`l nan pwogram lengwistik se fe` analiz solid
sou sa moun di TOUT BON (san yo pa gen prejije sou
sa moun DWE di). Se pa tout lengwis ki reyisi fe`
sa byen --- akoz yon pake`t prejije lengwis konn
genyen sou se`ten lang kankou kreyo`l.Antouka diferans ant "etabli"/"kreye" ak
"obse`ve"/"analize", se sa ki fe` yon gwo diferans
ant kalite re`g nou jwenn nan grame`
"senplifye"/"laison obligatoire" Vedrine la ak
kalite re`g nou jwenn nan men lengwis syantifik k
ap fe` bon jan analiz teyorik san prejije sou lang
lan.Kounyen an, mwen dako` ak Jafrikayiti te`t kale:
Lengwis syantifik gen yon GWO wo`l pou yo jwe nan
kestyon 1-2 ki an wo mesaj sa a. Pa gen dout sou sa menm.E sa se enpo`tans travay LENGWISTIK detaye ki baze
sou agiman teyorik solid ak sou done anpirik
solid. Se nan kategori sa a nou jwenn travay
LENGWIS kankou Yves Dejean, Pradel Pompilus
(ame`n), Jean-Robert Cadel y, Dominique Fattier,
etsetera. Yon seri lengwis ki pwoche lang lan san
prejije, san yo pa bezwen kraze lang ak yon seri
re`g "senplifye" oubyen yon seri re`g ki soti nan
franse kankou "laison obligatoire".Travay LENGWIS sa yo pran plis tan pou yo fe`t
byen epi pou yo pibliye. Yo mande anpil pasyans,
anpil analiz, anpil etid teyorik sou lo`t lang ak
sou prensip lengwistik, etsetera.. Epi tou,
travay sa yo pase nan men anpil kritik anvan yo
piblye. Yo pa pibliye konsa san kontwo`l.Men le` yo resi pibliye epi le` ou li yo, ou santi
enpo`tans travay la paske ou reyalize ou vin
konprann pi byen lang Ayisyen pale TOUT BON. Epi
le` "grameryen" kreyo`l nou yo ava ekri liv pou yo
dekri lang lan oubyen pou yo apran etranje pale
lang lan, y ap jwenn bon jan enfo`masyon nan men
lengwis syantifik pou yo ekri liv grame` pa yo.Sa ki bay gwo traka se le` swadizan "kreyolis" ap
kouri di tenten sou lang lan san yo pa aprann
metye lengwis la byen, san yo pa bay te`t yo
kontwo`l e san yo pa koute kritik. Le` konsa yo ka
ekri gwo liv ki chaje ak betiz --- tenten k ap
mete anpil moun nan gwo konfizyon estipid (eske`
fo`k kreyo`l la "senplifye"? e`ske kreyo`l la gen
"liaison obligatoire"? etsetera).-michel.
____________________________
MIT Linguistics & Philosophy
77 Massachusetts Ave
Cambridge MA 02139-4307
degraff@MIT.EDU
____________________________