Go`je`t lojik ak "common ground" nan o`tograf kreyo`l

[ Kesyon Moun Mande Anpil ]

An repons a: Go`je`t lojik ak "common ground" nan o`tograf kreyo`l Michel DeGraff te ekri a,

Alen Deni afiche mesaj sa, jou 20 Mas 2001 a 00:52:57:

Michel, mwen pa kwè dwe gen koze "common ground" nan koze lengwistik menm menm menm. Lengwistik se yon syans li ye. Si yon moun panse tèl pozisyon pa mache ak reyalite lang lan, l ap oblije vini ak agiman solid ki montre pou ki sa li ba dakò ak sa. Nou dwe fini ak koze voye monte. Nou dwe antere afè pale anpil la. Ann fè bon rechèch, ann kore travay nou ak teyori solid dekwa pou nou pa fè laviwonndede men pou nou avanse nan travay nou pou peyi nou ka fè pwogrè.
Mwen te vle ajoute yon ti mo pa m sou koze lyezon san rezon, "liaisons dangereuses" kanmarad Védrine ap chache kole nan gagann mwen kòm kreyolofòn. Kòm Védrine te pale de lang franse , men yon ti koze ki te parèt nan yon magazin franse ki rel "Langages" an desanm 1967:
"Certains linguistes réuniraient la liaison et l'élision, considérant que la forme normale du mot est sa forme longue: [lez] pour les, par ex. (comme le au singulier). On dirait alors que la consonne disparaît devant consonne." Se S.A. Schane ki te ekri koze sa yo.
Sa montre nou: li pi senp pou nou ta annik di "ann" se fòm long prepozisyon "an" epi konsòn nan tonbe devan yon konsòn. Menm jan dapre teyori fonetik jenerativis yo, gen yon sèl fòm detèminan /la/ ki vin gen yon fòm kout /a/ lè li vini apre yon vwayèl. Se yon fenomèn asimilasyon ki fè /l/ tounen /n/ apre yon konsòn nazal.
Sa mwen vle di nou mezanmi, pa kite ti detay òtograf fè nou oblije ap pale koze dwòl. Nou dwe dekri lang pèp la jan li pale. Se yon koze antisyantifik, se yon pawòl antilengwistik, afè efase prepozisyon d nan peyi d Ayiti, pou yon radòt senplifikasyon. Nou ekri lang lan selon jan pèp la pale l paske pèp la se mèt lang li. E jodi Akademi fransèz ap eseye chanje jan Franse pale lang yo! Ki sa nou wè? Pèsonn pa okipe Akademi fransèz.
Epi tanpri souple kanmarad Védrine, lè Michel, Nikola oswa yon lòt moun vini ak yon esplikasyon sou yon koze lengwistik, olye ou voye pye, annik prezante agiman pa ou epi moun a ka eseye reflechi sou sa. Epi tanpri, tanpri li kèk bon liv an kreyòl. Si w te pran s an w gade kèk liv ki ekri an kreyòl gen anpil fo pa ou pa ta fè. Paregzanp, ou ka gade nan diksyonè Vilsen an pou ou wè kouman ou dwe ekri mo tankou egzanp, egziste, eksetera. Travay yon lengwis se obsève, dekri epi esplike. Gen lè ou pa obsève menm. Si se sa kouman m ap fè fye sa ou dekri? Alewè pou m ta fè esplikasyon w yo konfyans! Atansyon pou yo pa rele w mèsènè nan kesyon lengwistik.

Alen Deni



Repons sou sijè sa: