De twa ti koze, de twa ti kesyon

[ Kesyon Moun Mande Anpil ]

An repons a: De twa ti koze, de twa ti kesyon Guy S. Antoine te ekri a,

Michel DeGraff afiche mesaj sa, jou 20 Mas 2001 a 23:07:12:

Guy Antoine poze yon kesyon ki enteresan ne`t:

> Eske nou ta kapab ban mwen ak manm Fowo`m
> Ayisyen an yon ti limye` sou sa Gifrants ave`k
> mwen te diskite anrepons a mesaj "Yon denye
> pawo`l anvan m al travay" Michel DeGraff te
> ekri. M ap chache ente`prete pi byem ki re`g nou
> ta fe`t pou nou suiv nan ekriti se`ten
> ekspresyon ou mo konpoze, tankou: _ann avan_ ou
> _annavan_, _ann aye`_ ou _annaye`_, _ann
> atandan_ ou _annatandan_, _an repons_ ou
> _anrepons_, _an tou ka_ ou _antouka_, etc.

Selon youn nan prensip poto-mitan ki chita nan jan
lengwis yo te kreye o`tograf kreyo`l la, se pou
nou ta eseye suiv strikti mo`folojik lang lan le`
n ap ekri li. Selon prensip sa a, fo`k nou ta
eseye mete espas pou nou separe mo ki endependan.

Nou deja we` _an(n)_ se yon mo separe li ye (sa
lengwis rele yon "prepozisyon"), kankou nan
espresyon _ann angle_, _an franse_, etsetera.
_An(n)_ an kreyo`l (nan yon sans) se ekivalan
prepozisyon "in" ann angle.

Epi tou, nou ka we` _repons_, _tou_, _ka_, yo tout
se mo separe yo ye tou. Mo _Repons_ ak mo _ka_ se
_non komen_ yo ye. Mo "tou" se sa lengwis rele yon
_kantifye`_ (yon ti mo ki esprime "kantite").

Nou ka jwenn mo sa yo byen separe (an majiskil nan
egzanp lan) le` nou di:

"Gade yon KA: Nan TOU sa misye te di, mwen pa jwenn
okenn REPONS sou sa mwen te mande yo"

Donk, pou nou respekte endepandans mo`folojik mo
sa yo, fo`k nou ta ekri:

_an repons_

_an tou ka_

Menm si _an tou ka_ se yon fo`m fije li ye. Epi,
menm si _an tou ka_ se yon fo`m fije, nou ka we`
_an tou ka_ se yon ekivalan _in any case_ ann
angle, kote _in_, _any_ ak _case_ se twa mo
diferan ki bezwen ekri separe.

Nou jwenn fo`m fije konsa nan lo`t lang tou. Pa
egzanp, ann angle` nou gen: _by and by_. An
panyo`l nou genyen: _Y como` no?_. Etsetera.

Donk nou ta gen dwa kenbe inifo`mite _an(n)_ ko`m
prepozisyon separe nan ekspresyon kankou:

_ann avan_
_ann aye`_
_ann atandan_

Estera...

Menm si se fo`m fije yo ye tou.

Sa se PA yon prensip mwen ka enpoze sou tout moun
k ap ekri kreyo`l. Ata mwen-menm, gen de le` mwen
pa fin two` si ki re`g pou mwen ta suiv pou se`ten
fo`m fije nan lang lan. Men kesyon ki enpo`tan
an, se pou nou eseye konnen e`ske eleman ki nan
fo`m fije yo se mo separe yo ye.

Sa mwen di la a, se se`lman yon ti sijesyon mwen
ka fe` ki baze sou strikti mo`folojik ak strikti
sentaksik lang lan.

M espere ti koze sa a ava itil moun k ap ekri an
kreyo`l.

Gen de (2) ti liv mwen ta renmen reko`mande sou kestyon
sa yo. Li rele:

_Ann aprann o`tograf kreyo`l la_ (Iv Dejan, 1986)
_Ann etidye lang nou an_ (Iv Dejan, 1986)

-michel.

____________________________
MIT Linguistics & Philosophy
77 Massachusetts Ave
Cambridge MA 02139-4307
degraff@MIT.EDU
____________________________




Repons sou sijè sa: