"Akademi Kreyo`l" la


[ Kesyon Moun Mande Anpil ]

An repons a: "Akademi Kreyo`l" la Guy S. Antoine te ekri a,

Michel DeGraff afiche mesaj sa, jou 27 Mas 2001 a 14:08:50:

Guy, Mwen gen anpil apresyasyon pou echanj nou tout
ap fe` la a sou Fowo`m Ayisyen an, e mwen apresye jan
lespri w laj san ou pa antre nan demagoji. Pa gen
okenn nan nou ki konn tout bagay: se pou sa li
enpo`tan pou nou konnen nan ki domenn nou
pa maton pou nou pa bay te`t nou manti.

An tou ka, le` mwen pa dako` ave` w (oubyen ak
lo`t moun sou Fowo`m la), mwen eseye bay agiman ki
montre pou ki sa mwen pa dako`, epi mwen two`
kontan le` mwen jwenn agiman solid ki klarifye sa
mwen ka pa konprann.

Se pou sa mwen ta renmen fe` yon ti rale sou
de`nye fraz nan de`nye mesaj Guy a:

> E fòk nou ranfòse travay kanalizasyon de konesans
> yo soti nan mond syantifik la rive nan mas pèp la.
> Monchè, mwen pa kwè gen erè nan sa.

Mwen dako` --- AN PRENSIP.

Men sa se PA pwoble`m Ayiti se`lman:

+ Konbyen moun nan peyi blan (kankou Etazini) ki PA
konn ni A ni B ni C ... ni Z nan lengwistik?

+ Pi re`d: Konbyen moun ki konn li, ki konn ekri e
ki di yo se "kreyolis" e poutan ki PA konn ni A ni
B ni C ... ni Z sou lengwistik kreyo`l?

+ Pi re`d toujou: Konbyen moun ki di yo se
"entelktye`l" ki ekri (sou) "grame` kreyo`l" e poutan
ki pa konn ni A ni B ni C ... ni Z sou "lengwistik
kreyo`l"?

Se pa demagoji m ap fe` la a. Mwen se`lman vle
montre yon sitiyasyon jeneral: Sa Guy rele:

> travay kanalizasyon de konesans [ki] soti nan
> mond syantifik la rive nan mas pèp la

se pa yon travay ki fe`t fasil menm pami gwo
swadizan "entelektye`l" nan gwo peyi devlope kankou
Etazini ak Lafrans. Ata gwo entelektye`l ki di yo
se lengwisk kankou Metellus (yo te ba li ente`vyou
nan yon atik ki rele "Qu'est-ce qu'un intellectuel?"
nan jounal "Haitiens Aujourd'hui") desann kanson li
nan zafe` lengwistik kreyo`l.

Donk mwen pa konprann pou ki se yon pwoble`m fo`k
nou rezoud kounyen an si nou poko kanalize konesans
lengwistik syantifik teyorik lan mitan pe`p Aysiyen a.

Nan opinyon pa m, travay aplike moun kankou Dejan
ap fe` pami pe`p la AK pe`p la POU edikasyon pe`p la
gen plis enpo`tans pase travay kanalizasyon
syantifik nan domenn lengwistik menm si se travay
lengwistik la ki nan baz kreyasyon bon materye`l
pedagojik.

(Chofe` taksi ann Ayiti maton nan kondui machin,
men yo PA enjenye` mekanik---e yo PA bezwen konn
tout detay sou lwa chimi ak fizik ki fe` machin yo
roule, ata mekanisyen PA bezwen konn tout detay
syantifik sa yo. Se pa tout konesans ki gen menm
priyorite pou yo kanalize nan mas pe`p la.)

Annou kontinye konbit la: TI PA TI PA...
(Two` prese pa janm fe` jou louvri...)

-michel.

____________________________
MIT Linguistics & Philosophy
77 Massachusetts Ave
Cambridge MA 02139-4307
degraff@MIT.EDU
____________________________




Repons sou sijè sa: