ki pi bon jan pou ekri yon non...

[ Kesyon Moun Mande Anpil ]

An repons a: ki pi bon jan pou ekri yon non... Guy S. Antoine te ekri a,

Nikola Andre afiche mesaj sa, jou 05 Avril 2001 a 10:03:16:

Guy, si m ta di w jan m kontan travay ou, ou p ap vle kwè m. Milou mande yon keksyon ki enteresan anpil, epi ou ba l yon repons ki gen tout bagay ladan :
lòd
anchennman ak estektik.

M p ap ajoute anyen, sof pou m di gen kèk non yo blije tradui dapre sistèm fonolojik yon lòt lang k ap sèvi ak non sa a, epi dapre sistèm ekriti yo tou.
Se kon sa, nou jwenn non pap la yon jan an panyòl, yon lòt jan ann angle, yon lòt jan an franse, eksetera.
Ki sa n ta di tou pou non peyi. Sitou kote yo pale lòt lang ki pa gen rasin laten.
Gen arab, gen japonè, gen chinwa...
Yo sètoblije ekri non moun sa yo ak siy ki nan sistèm grafi lòt lang yo.
Se youn nan rezon ki fè mwen repwodui non m tande dapre sistèm fonoloji kreyòl la. Men ou ka wè tou m respekte prensip chak moun ki ekri non yo jan yo vle l parèt la. Dayè, kòm ou di sa, se kon sa l ekri nan batistè nou (an franse).
An tou ka, tankou (oubyen kankou) w di sa, sa pa pwoblèm. M ap tou di Milou mèsi pou remak li yo epi gen yon lòt mo li te ekri "ekzamp", kote son "an" pran yon lòt fòm ki pa posib an kreyòl. Se "egzANp" li dwe ye. M ap tou pwofite ekri yon ti pawòl pou Serge Bellegarde sou koze mete yon tirè ant non ak atik ki detèmine l la :
Mwen te tonbe sou mesaj Serge Bellegarde la kote li pale de koze atik defini an kreyòl, epi li di :
« Preferans pa mwen, se mete tirè nan mitan non-an ak atik-la (menm si mwen pa fè-l (fè l) toutan, paske mwen panse sa fasilite lekti-a... »
Mwen pra l ba li yon fraz Iv Dejan te ekri nan ti liv « Ann aprann òtograf kreyòl la », kote atik defini an « la » pa suiv non li detèmine a dirèkteman :

« Fil bouton chemiz pitit anbasadè Pòtigal la kase ». Nan yon ka kon sa, ki sa pou nou ta fè si nou di n ap separe atik la ak non li detèmine a, ak yon tirè. Atik « la » nan fraz pi wo a, ki non li detèmine nan tout non ki nan fraz la ?
Lè Iv Dejan mande moun k ap analize fraz sa a poze keksyon pou konnen ki mo atik la detèmine, men sa nou jwenn :

Ki fil ? Fil bouton an
Ki bouton ? Bouton chemiz la
Ki chem iz ? Chemiz pitit anbasadè a
Anbasadè ki peyi ? Pòtigal.
Kon sa, nou wè atik « la » a te kapab pou tout NON ki nan fraz la, sof pou Pòtigal. Kounye a la, nou ta pral mete yon tirè sèl kote li pa ta dwe egziste a. Se sa k fè nou panse olye tirè a ta SENPLIFYE ekriti a, se KONPLIKE li t ap KONPLIKE l.
M ap fini ak de fraz ak tirè kote nou ka pi byen konprann pou ki sa dapre mwen, tirè nan mitan de mo pa gen plas li nan yon òtograf ki regilye :

Li di li te vle ale Senmak, èske li te ale-a ?
Kote moun ki t ap vini-yo ?

Atik defini ki nan fraz sa yo, pa suiv NON yo detèmine a.

M swete ti analiz sa a va sèvi.

Se yon plezi pou m toujou mete mo pa mwen nan fil lide k ap dewoule nan konbit sa a.

Nikola.



Repons sou sijè sa: