Moso repons dirèk sou kesyon PB poze sou PAE

[ Kesyon Moun Mande Anpil ]


jafrikayiti afiche mesaj sa, jou 02 Fevriye 2000 a 19:21:22:

Mwen kontan wè tout bòn volonte Patrice mete pou nou debat kesyon an nan optik chèche solisyon. Se domaj ekspè nan ekonomi refize patisipe plis nan braselide a men, pa gen anyen ki anpeche chak moun bay ti kontribisyon pa yo.

Si mwen byen konprann, Patrice poze kesyon sa yo:

1) Èske se ideyoloji osnon enterè pèsonèl ki motive moun ki rejte refòm ekonomik (Pwogram Ajisteman Estriktirèl PAE ?) yo?

2) Ekonomikman palan, si pou li ta rive dekokobe, èske Ayiti kapab vag sou kesyon ajisteman estriktirèl anpwofondè nan sektè piblik epi nan sektè prive peyi a?

3) Menmsi PAE abityèl la pa ta chita byen pou eskanp sitiyasyon Ayiti, èske li pa vo lapenn pou li konsidere fè bonjan refòm nan youn dividal sektè nan ekonomi peyi a?

4) Èske gen moun nan sektè piblik osnon prive Ayiti ki gen yon vizyon byen reflechi osijè pozisyon Ayiti ta dwe ye nan 10, 20, 50 tan? Epi,

5) Poukisa pa gen plis jefò ki fèt pou bay sektè enfòmèl la jarèt pou li kapab grandi epi pwospere?

Men kisa mwen kapab kontribye, nan limit konesans pa-m (mwen pa save ni nan teyori ni nan pratik ekonomik men, mwen se pitit zantray Ayiti):

1) Osijè move akèy PAE resevwa nan lespri plizyè moun, ni ideyoloji, ni enterè pèsonèl (egoyis), ni bonjan lakonesans (sou baz eksperyans) ka jwe yon wòl nan sa. Kidonk, mwen pa kwè sa ap fè dosye a vanse pi plis si nou chita ap sipoze kisa ki motive entèl, entèl osnon entèl. Sa ki enpòtan se analize opsyon yo nan limyè listwa, reyalite aktyèl peyi a, epi aspirasyon pèp Ayisyen.

2) Ayiti ta sipoze ajiste tout estrikti ki nan peyi a alawonnbadè. Mèzalò, se pa ditou jan blan FMI yo vle nou fè-l la. Anreyalite, premye ajisteman ki merite fèt se kreye pou nou kreye yon leta toutbon, tandiske mesyedam fanatik PAE yo vle nou diminye nan ti zonbi leta k'ap dangoye a. Vizite zanviwon Wanament, Otwoudinò…pa gen prezans leta ditou nan zòn sa yo epi se konsa sa ye pou tout Ayiti (menm Pòtoprens! Si ou vle palede leta ki leta tout bon). Dezyèm ajisteman: Tabli estrikti ki gen mwayen toutbon pou pwoteje ti moso resous nou genyen toujou nan peyi a (moun, lanati, patrimwàn istorik) sa vle di. Depanse plis kòb pou Ledikasyon, Lasante, Anviwonman epi Koezyon Sosyal (Relasyon ant Ayisyen andedan fon kè peyi a (moun ki mal konprann rele yo moun andeyò) ak sa ki lavil yo, plis sa ki nan dyaspora,; Depanse pou sekirite fizik popilasyon an elatriye…). Twazyèm Ajisteman: Tabli estrikti ki pou pèmèt Ayiti tabli priyorite li san konkou okenn zanmi danjere (frenn) tankou: USAID, FMI, ACDI elatriye…

3) Wi gen nesesite ajiste. Nou klè sou sa depi nan 2. Osijè sektè ekonomik la, Ayiti dwe kreye (pa ajiste!) estrikti ki pou favorize enplikasyon pitit peyi a nan sektè kle ekonomi peyi a. Sa vle di: Mete lwa ak estrikti senp epi kredib pou dekouraje moun fè lajan Ayiti epi voye li chita nan bank Izrayèl, Etazini, Laswis, Lafrans elatriye. Natirèlman fòk leta mete estrikti pou biznisman yo peye taks nòmalman epi pou pini ni koriptè sektè prive, ni granmanjè sektè piblik.

4) Mwen pa konnen kilès ki gen ki plan. Men, mwen deja tande bonjan ekspoze kèk gwoup tankou PAPDA epi KOREK prezante nan radyo. Mesyedam sa yo sanble kanpe sou yon bit solid men, malerezman chak fwa mwen tande yo se pa janm nan yon deba piblik kote gen lòt espasyalis ki pa wè bagay yo menm jan ki pou fè bonjan deba eklere. Kanta pou swadizan sektè prive òganize (CCIH) ki Ayiti kounye a, pa gen espwa pou ni konvèti, ni ajiste yo. Se tankou Krim òganize. Sa yo abitye fè se li yo ap kontinye fè. Dayè majorite nan yo pa Ayisyen se Palestinyen, Izrayelyen, Meriken osnon lòt kalite reken yo ye. Setinitil!

5) Sektè prive "enfòmèl" (mal ankadre) la pa jwenn sipò - Paske pa gen leta!

6) Kouman nou ka kreye leta sa a?

Premyèman, fòk nou pa pè dekonstonbre leta pèpè a ti moso pa timoso epi bati yon lòt ki fèt sou eskanp figi nou.

Parekzanp: si gen yon Prezidan, nou pa bezwen prenyeminis. Si gen yon Premyeminis, nou pa bezwen Prezidan; Nou dwe gen youn bidjè ki bay koze peye dèt eksteryè a vag. Edike popilasyon an (epi tout lòt moun sou planèt la) pou yo konprann poukisa nou pa gen dèt pou nou peye pyès giyon kolon db.

Kreye dyòb leta kote ki gen bezwen. Parekzanp: Nan vil Milo, nou bezwen yon biwo Ministè Touris pou òganize ekonomi vil la kòmilfo. Se la Minis Touris la ta dwe geri bosko li sou yon baz pèmanan. (Pou kòmanse omwens, nou ta dwe plante yon drapo Ble-e-Wouj anwo tèt Sitadèl la ak Palè Sansousi, pou Dominiken manyè sispann klewonnen se pou yo patiray san gadò sa a ye!). Kounye a, menm ti boutik la pa fonksyone kòmsadwa. Touris monte Sitadèl yo desann, Ayiti pa fè anyen serye kòm benefis - LETA KADAV!

Mete lòd nan fonksyonman leta pou reponn bezwen Ayisyen an premye. Parekzanp: Si nan anbasad peyi a, yo pa resevwa Ayisyen an Kreyòl - REVOKE ! Si, pandan 2 zan, yon anbasad pa janm òganize ankenn aktivite kote yon repranzantan lakilti peyi a (Gwoup Rasin, Konpa, Aktè Teyat elatriye) sòti Ayiti epi al evolye nan peyi kote diplomat sa yo ap bwè lajan Ayiti…- REVOKE!

Poukisa Ayiti gen yon pakèt prizonye k'ap manje 3 fwa pa jou san yo pa travay? Yon leta tout bon ap mete tout prizonye ki nan prizon pou krim vyolan sou chantye wout, sou bitasyon kote nou bezwen rebwaze, sou chantye pou bati lekòl, lopital elatriye.

Youn leta tout bon ap fòme ajan ki la pou ranmase gwo lajan plis taks nan men konpayi kontriksyon k'ap fouye tif tankou satan nan dènyè mòn peyi a….

Youn leta tout bon ap kontrui chak Wout Nasyonal ansanm ak plizyè pòs koleksyon lajan pou pèmèt fè antretyen plis ekonomi.

Ansyen leta kadav sa a dwe dechalbore nètalkole. Sinon, se peyi a k'ap dechalbore.

Kidonk, mwen kwè nou bezwen ajisteman estriktirèl men ajisteman sa a, fòk se Ayisyen ki konsevwa li. Epi, fòk se Ayisyen ki reyalize li ak resous Ayiti, pou Ayiti.

« Renmen Ayiti vle di renmen Ayisyen ! »

Jafrikayiti




Repons sou sijè sa: