Lang Kreyòl la andanje!

[ Kesyon Moun Mande Anpil ]

An repons a: Lang Kreyòl la andanje! Lionel Hogu te ekri a,

michel-Ange Hyppolite afiche mesaj sa, jou 17 Mas 2000 a 09:05:28:

Gen lontan depi mwen pa fè kèk kout kiyè nan lakou a . Jodi a pandan mwen gen youn ti tan mwen ap pwofite poze twa kesyon :
Nou konnen depi nan ane 1980 yo gen lwa ki pase lanchanm pou 4 premye ane lekòl primè yo fèt an kreyòl . Nan ki pwen aplikasyon lwa sa a rive ?

Si mwen konprann fason esplike entèvansyon Madan <> a se kòmsi li nan etap kote li ap eseye demontre nesesite pou lekòl fèt nan lanng timounn Ayisyen yo konprann lan . Sa vle di, kesyon pou 4 premye ane lekòl yo fèt nan lanng kreyòl la gen lè poko youn reyalite nan peyi a. Daprè sa mwen tande , si se pa vre nou va korije mwen , gen mannigèt ki ap fèt pou yo ta menm pase akote lwa sa a . Sinon Lafrans pa pe ban nou okenn èd. Eske se vre ?
Dezyèm kesyon mwen an, se kisa nou kab fè pou lwa ane 1980 yo, kote se lanng kreyòl la ki pou ta sèvi nan kat ane lekòl primè yo, ta tounen reyalite ?
di yo anseye kreyòl nan lekòl yo . Se trè byen, men sa pa ase pou mwen . Poukisa ? Pa gen lontan mwen kontre ak youn timounn ki soti Ayiti, ki te vin pase vankans ak nou Kanada . Li manyen kreyòl li kou vyolon . Epi gen youn jou li monte òdinatè a pou li voye youn lèt bay youn ti zanmi li Ayiti. Nou konnen kisa li fè? Li manche franse li pou li ekri lèt la . Sa vle di: li kab li , li kab ekri kreyòl, men lanng kominikasyon li se franse . Kidonk, senpman di kreyòl anseye lekòl yo pa ase . Si pou kreyòl la rete dyanm nan milye kominikasyon ekri Ayisyen an gen lòt aksyon ki dwe fèt .
Kisa ki anpeche Ministè Edikasyon Nasyonal pase youn sikilè pou li mande pou yo anseye literati Ayisyèn lan nan lanng kreyòl la anndan lekòl yo ? Anfèt , literati ayisyèn deja nan sistèm edikasyon an, se senpman mande lekòl yo pou yo mete vèsyon kreyòl la nan pwogram lan . Se youn chanjman ki pa pe koute Leta Ayisyen pa menm 5 kòb pou pi piti, sinon fèy papye pou ekri sikilè a, ki pou ta ekri an kreyòl silvouplè .
Youn timounn ki ap etidye literati lanng kreyòl la ap rive devlope gou pou li ekri an kreyòl . Li ap vin konprann lanng kreyòl la se youn lanng pou kominikasyon ekri menmjan ak angle, franse , panyòl eksetera .
Ki estrateji nou ta dwe mete sou pye pou nou fè Ministè Edikasyon Nasyonal parèt ak youn kominike kote yo pral mande tout lekòl pou yo anseye branch kreyòl literati Ayiti a nan kad pwogram literati ayisyèn lan apati sektanm 2000?
Ki aksyon nou kab pwopoze pou 3 kesyon mwen poze la yo tounen reyalite lakay ?
Zanmi REKA yo jwèt pou nou . Tankou mwen toujou di li se aksyon ki konte . Se pa pale mete la . Mwen bouke nan pale anpil . Nou gen peyi , annou pouse dirijan nou yo pou yo bay pèp nou an sa ki revyen li dedwa . Younn nan premye zouti pèp nou an bezwen se fyète li nan itilize pwòp lanng lan pou li patisipe nan tout sa ki ap fèt anndan peyi li epi nan kèlkesyon nivo a .
Lè mwen parèt ak kalite lide pratik sa yo zanmi mwen yo sou REKA pa janm di anyen . Yo pa janm sèvi ak elan enèji sa a pou yo pouse balon an pou pi devan .
NOU BEZWEN AKSYON KONKRE
Nou pakab nan pale anpil ankò!!!!!!!!!!

Michel-Ange Hyppolite , nan Ottawa .

Repons sou sijè sa: