Lang Kreyòl la andanje!

[ Kesyon Moun Mande Anpil ]

An repons a: Lang Kreyòl la andanje! Lionel Hogu te ekri a,

Michel-Ange Hyppolite afiche mesaj sa, jou 18 Mas 2000 a 12:57:56:

Mwen remake Hogu pa reponn kesyon mwen yo toutafè.
Eske lekòl nan tout peyi a fèt nan lanng kreyòl la soti 1ye ane pou rive nan 4yèm ane?
Bon!! Hogu mansyone youn pwoblèm liv.
Pou mwen sa pako prèt pou li youn pwoblèm. Nan Ottawa Kanada, kote mwen ap travay nan fè lekòl, depi Ministè Edikasyon chanje pwogram li tout mounn dwe mete yo odyapazon, kit gen liv kit pa gen liv . Sa vle tout pwofesè prezante yo ak pwòp zouti pa yo yo pare daprè pwogram ministè a . Genyen ladan yo, kwake yo gen liv , yo mete liv la sou kote pou yo sèvi ak zouti yo kreye yo , paske yo twouve liv yo manke sou konpa yo . Kisa ki pou anpeche pwofesè Ayisyen yo fè menm jan an tou ?
Kidonk pwoblèm liv la pa youn pwoblèm
Hogu di :mounn yo di nou pa ekri kreyòl la menmjan .
La a ankò se pa youn pwoblèm ,paske se son oun an sèlman kèk kreyolis pa ekri menmjan . Apresa , nou tout woule balon kreyòl la menmjan . Si poutèt youn grenn son mounn ap di pa gen tèt ansanm nan ekri kreyòl ebyen konnen yo nan rèv toujou.

Hogu di : Pwofesè yo pa pare .
Sa a nonplis pa youn pwoblèm. Si pwofesè yo pa pare se paske yo jwenn sitirans . Si tout mesyedam sa yo te konnen leta ta pral deklare yo enkonpetan si yo pa ranje kò yo pou yo sèvi ak lanng kreyòl la epi enkonpetans sa a ta pral lakòz yo pèdi pèmi yo apre youn sèten tan , yo tout ta pe ranje kò yo pou yo fè travay leta mande yo a.

Liv yo twò chè. Eske se youn pwoblèm?
Non se pa youn pwoblèm vrèman, paske nou tout konnen depi nou fè liv an grann kantite li vini nou pi bon mache . Epitou daprè konstitisyon an, mwen pa sonje nan ki atik ,leta dwe bay timounn liv .
Si leta fasilite pwodiksyon liv pou tout peyi a , pri liv yo ap bese trapde .

Eske youn bilenguis nan fason Lafrans ap pouse li a anndan Ayiti nan avantaj nou ?
Non, sa pa pe bon pou nou . Lè nou suiv rezonnman Pwofèt ban nou nan kòmantè li ekri pi wo a , si gen 25% mounn nan peyi a ki rive metrize lanng franse a kòmsadwa , lanng kreyòl la pral disparèt afiramezi ane yo ap pase .Pèdi lanng kreyòl la se pèdi pwòp tèt nou . Se pèdi idantite nou . Lejou sa rive , se peyi gwo ponyèt yo ki pral pwofite . Nou ap senpman tounen youn ti zo vyann nan bak yo .
Kesyon mwen an ki poko gen repons se : Kijan noumenm kreyolis kab rive fòse leta pran responsablite li ?
Mwen pa di nou ap gen repons trapde. Sepandan, nou kab pale ak zanmi , reflechi sou sa epi parèt ak kèk pwopozisyon REKA va itilize nan travay li kòm gwoupman ki ap goumen pou pwomosyon lanng kreyòl la .
Mwen pale ak youn zanmi Miyami , Li ban mwen de lide :
Younn, se chèche tabli kontak ak mounn nan ministè edikayon pou nou enfliyanse desizyon yo .

Lòt la se :
Tann Lachanm reyini epi bonbade yo ak lèt , paske gen youn komite nan Lachanm sou edikasyon .
Si gen mounn ki gen lòt lide pa ezite pataje yo nou .
M'ale
Michel-Ange Hyppolite

Repons sou sijè sa: