Yon kesyon sou Kreyòl pou Gifrants ak lòt moun--Yon ti Korèksyon

[ Kesyon Moun Mande Anpil ]

An repons a: Yon kesyon sou Kreyòl pou Gifrants ak lòt moun--Yon ti Korèksyon Michel-Ange Hyppolite te ekri a,

Gifrants afiche mesaj sa, jou 02 Jwen 2000 a 06:37:26:

Frè an-we ak sè an-we,

Kout plim fè makawon sou sijè-sa. Yonn nan bagay m-ap aprann nan boukante lide-sa, se jan nou wè solisyon pou nou soti Ayiti nan mera. Gen bèl pawòl, men pou-wen, mwen li e reli kòmantè, men wè divèsite nan konèsans. Mwen wè nèg move tankou lyon lè y-ap pale de blan-an. Gen nèg ki ale nan rasin Lafrik pou fè konnen ke Nèg Dafrik te gen gwo sivilizayon--bagay ke mwen tou mwen te kwè lè-m te piti, men ki pa vre anreyalite. Piramid-yo pa te bati pa nèg nwè, e sa mete-wen nan pozisyon pou nèg di wen m-ap deraye.

M-ape di nou, ke mwen trè kontan, sensèman trè kontan ke dikisyon sa yo ap fèt. Lè yon moun ap pale diferan lè yon moun ap ekri. Ekriti pi pwofon, paske-w pran tan reflechi, w-ka efase, chanje lide, ekspliwe pibyen, chwazi mo. Lè-w ap pale, sa ki soti, soti nèt. Nou ka konprann ke mwen pran prekosyon-wen pou mwen fè anpil jèfò pou mwen di kote mwen kanpe.

M-ap senpleman di ke premie nimewo nan linivè, se pa 1, se 0. Son antite ki byen fèmen. Planèt-la won tankou 0. Nou tout la dan-nwa, blan, jòn, rouj, e desandan ble. Dejou anjou, kominikasyon pi fasil nan 0. Si li fèt nan yon sèl lang, se lideyal. Apretou, pou moun k-ap gade planèt-la deyò, nou tout nan 0. Fiti yon peyi pa endepandan de sa k-ap pase nan 0. Si yon peyi vle panse, ke-w nan 0 san-w reyèlman li pa nan 0, peyi-sa ak pèp ki nan peyi-sa ap sispann egziste tou senpleman.

Tanpri souple, pèsonn pa bezwen di-wen ke map itilize langaj "inisye" pou mwen mistifye, pou mwen kabre bagay ki toutafè syantifik. Fòmasyon-wen akademik tou, mwen kwè danble nan lasyans, men gen lòt bagay ke nou poko konnen, e ki plis pase nou, se sa ki fè Einstein te di li menm tou "Bondye pa jwe zo". Avni peyi Dayiti pa chita nan chwa yon lang, byen ke mwen gen agiman pou montre ke Kreyòl pa ka yon chwa, e yonn nan pi bon chwa. Mwen pa di li pa pedantri, pa mechanste, pa paske mwen domèstik blan. Mwen di li paske mwen kwè apati de sa-m konnen ke se li k-ap pi bon pou peyi-mwen Ayiti, e pou frè-we ak sè-we Ayisyen.

Wi,apre anglè, ap genyen yon lòt lang, paske anyen pa "statik" nan linivè. Lang ap gen pou chanje, evolye, pou asimile konsèp-nou lèzòm apati de konèsans n-ap genyen pi plis de linivè ki antoure nou an. E nou fenk kòmanse èksplore.

Mèsi anpil pou atansyon ke entèvensyon-wen te pote. Mwen mwen kwè mwen rive nan yo moman ke-m pa ka di anyen ankò de sijè-sa.

Onè, rèspè.


Repons sou sijè sa: