Emmanuel VEDRINE afiche mesaj sa, jou 18 Jiyè 2000 a 16:26:15:
"LEKSIK AK ETIMOLOJI: YON TI RALE SOU MO 'BòLèT' "
Youn nan fason nou ka fè rechèch sou yon seri mo, se voye yo sou entènèt la pou natif, moun k ap fè rechèch kòmante sou yo. Se konsa Michel DeGraff, yon lengwis ayisyen, te vin ak mo "bòlèt" sou foròm "Haiti List" (fen mwa dawou 1999) kote kèk moun te fè kèk kòmantè sou sa.Dapre yon sèten Patrice, mo sa a ta soti nan lang panyòl, "boleto" ki vle di "tikè". Li deklare se yon Kiben ki rele Machado ki ta entwodui jwèt sa a Ayiti. Remake tou, tiray 'bòlèt' te konn baze sou tiray lotri nan kèk peyi panwòl kouwè Kiba, Sendomeng, Venezyela... (sa gen kèk ane).
Yo te konn poste ansyen nimewo anba yo devan "bank bòlèt":50 15 10
[premye lo] [dezyèm lo] [twazyèm lo]Kèk espresyon idyomatik ak mo ‘bòlèt':
BANK BòLèT - (kote moun jwe bòlèt). [Gen anpil 'bank bòlèt' Ayiti.]BOUL BòLèT - (Boul yon moun jwe). [M pral jwe yon 'boul bòlèt' ka Toto.]
BOUL MALATYONG - (Boul kèk moun konnen k ap soti depi anvan tiray). s: boul magouy. [a) Tout nèg sou katye a te konnen "70" t ap soti; se sa k fè yo te kouri achte l. b) Se yon ‘boul malatyong' yo lage nan tiray jodiya.]
DEKABèS ("fè dekabès") - fè de lo alafwa. [Loulou te reve latrin; li jwe '07' epi boul la fè 'dekabès', li soti premye ak dezyèm lo.]
DEZYèM LO - (lo ki ant premye ak twazyèm). [Ki boul ki fè 'dezyèm lo' jodiya?]
GADE YON BòLèT'! - (Idyòm ekivalan a: "Tonnè!", "Gade yon betiz!", "Gade yon tenten!", "Gade yon saltenbèk!")
GEN NAN BòLèT - (soti nan lotri). [Se raman pou Mèsidye pa 'gen nan bòlèt'. Nanpwen nèg gen tèt jis konsa; depi l fè yon rèv, fò l soti kanmèn.]
JWE BòLèT - (jwe kèk boul). [Si m te gen kòb, m ta jwe yon ti bòlèt jodiya.]
JWE YON TèT LOTRI - (jwe yon sèl boul). [Senpriyè ‘jwe yon tèt lotri' nan men Dòdò pou 2 goud.]
LEKòL BòLèT - (lekòl blòf, lekòl ki pa aprann elèv anyen). [a) Direktè Sòvè apèn ouvè yon ‘lekòl bòlèt' an fas Koridò Marengwen. Elèv ka peye pa mwa ou pafwa. Sa k peye alè toujou pase.b) Ayiti chaje ak ‘lekòl bòlèt'.
c) Ouvè lekòl Ayiti se yon biznis pate cho; konsa, anpil moun san fòmasyon ouvè ‘lekòl bòlèt'.]
OUVè BANK BòLèT - (vann lotri yon kote). [Toto ouvè plizyè bank bòlèt nan Pòtoprens.]
PèDI NAN BòLèT - (pa soti nan lotri). [Depi ou wè Dyekiswa kagou konsa, konnen li pèdi nan bòlèt.]
PREMYE LO - (pi gwo lo a). [Men! M pa t di ou "60" t ap fè ‘premye lo'!]
RèV - [Chak ‘rèv' gen nimewo ki matye ak li nan yon ‘tyala'. Pa ekz., si ou reve "lougarou", ou ka jwe "37"; Si ou reve Papa Dòk, prezidan, ou ka jwe "22"; Si ou reve bèt volay, ou ka jwe "24" ...elt.]
"SUIV YON BOUL (BòLèT) - (kontinye jwe yon boul jouktan l soti). [Sankant se yon boul Telamon t ap suiv lontan; finalman li soti jodiya.]
"TWAZYèM LO - (pi piti lo a). ["40" fè ‘twazyèm lo' nan lotri Venezyela a.]
TYALA - (liv pou tyeke boul sa ka baze selon yon rèv). [Prete m ‘tyala' ou pou m gade sa "lakansyèl" bay.]
(Emmanuel W. Védrine, dawou 1999)